Fshirja e të dhënave: Metodat më të sigurta

Në një epokë ku informacioni është një nga asetet më të vlefshme të çdo kompanie dhe individi, fshirja e të dhënave në mënyrë të sigurt nuk është më një opsion, por një domosdoshmëri. Qoftë për mbrojtjen e të dhënave personale, për përputhshmërinë me rregulloret ndërkombëtare apo për parandalimin e rrjedhjeve të informacionit, zgjedhja e metodës së duhur të fshirjes është një hap thelbësor në menaxhimin e sigurisë.

Por si mund të jemi të sigurt që të dhënat janë fshirë në mënyrë të pakthyeshme? Çfarë rreziqesh ekzistojnë kur fshirja nuk është e bërë siç duhet? Dhe cilat janë metodat më të besueshme që përdorin ekspertët e industrisë?

Rreziqet e një fshirjeje të pasigurt

Shumë njerëz dhe biznese besojnë se thjesht fshirja e një skedari ose formatimi i një disku është e mjaftueshme për të eliminuar të dhënat. Në realitet, kjo nuk është e vërtetë.

Rreziqet kryesore të një fshirjeje të pasigurt përfshijnë:

• Rikuperimi i të dhënave të fshira – Edhe pas formatimit, shumë softuerë mund të rikuperojnë të dhëna të ndjeshme.
• Hakerimi dhe keqpërdorimi – Informacionet e rikuperuara mund të bien në duart e hakerëve ose konkurrentëve.
• Mosrespektimi i rregulloreve – Shkelja e rregulloreve si GDPR dhe ISO 27001 mund të sjellë gjoba të rënda për kompanitë.
• Dëmtimi i reputacionit – Rrjedhjet e të dhënave mund të dëmtojnë besueshmërinë dhe imazhin e një kompanie.

Metodat më të sigurta të fshirjes së të dhënave

Ka disa mënyra për të siguruar që të dhënat të fshihen në mënyrë të pakthyeshme. Më poshtë janë metodat më të sigurta të njohura dhe të rekomanduara nga ekspertët e industrisë.

1. Fshirja softuerike (Software-based erasure)

Kjo metodë përdor softuerë të specializuar për të mbishkruar të dhënat e vjetra me të dhëna të reja, duke i bërë ato të pamundura për t’u rikuperuar.

Avantazhet:

• Lejon përdorimin e pajisjeve të njëjta pas fshirjes.
• Përputhet me standardet ndërkombëtare si NIST 800-88 dhe DoD 5220.22-M.
• Opsion i sigurt për organizatat që duan të riciklojnë ose ripërdorin pajisjet.

Disavantazhet:

• Kërkon kohë më të gjatë në krahasim me metodat fizike.
• Nuk mund të përdoret për disqet që kanë dëmtime fizike.

2. Shkatërrimi fizik (Physical destruction)

Një metodë ekstreme, por shumë efektive, është shkatërrimi fizik i pajisjeve që përmbajnë të dhëna. Kjo përfshin:

• Shkatërrimi i HDD dhe SSD – Kryhet përmes presionit të lartë ose copëtimit të komponentëve.
• Djegia industriale – Përdoret nga institucionet që trajtojnë informacion kritik.

Avantazhet:

• Siguron eliminim 100% të të dhënave.
• Ideal për pajisjet që nuk mund të ripërdoren.

Disavantazhet:

• Nuk është miqësore me mjedisin.
• Kërkon pajisje të specializuara për shkatërrim.

3. Degaussing (Demagnetizimi i disqeve HDD)

Degaussing është një metodë që përdor fusha magnetike shumë të forta për të çaktivizuar të dhënat në një disk HDD.

Avantazhet:

• Metodë shumë e shpejtë dhe efektive.
• Nuk kërkon që disku të fshihet manualisht.

Disavantazhet:

• Nuk funksionon për SSD, pasi ato nuk përdorin fusha magnetike.
• Disqet bëhen të papërdorshme pas degaussing-ut.

4. Fshirja e të dhënave në cloud

Për bizneset që përdorin shërbime cloud, fshirja e të dhënave nuk është aq e thjeshtë sa të shtypësh “Delete”. Platforma të ndryshme përdorin metoda të ndryshme, por praktikat më të mira përfshijnë:

• Encryption before deletion – Të dhënat enkriptohen para se të fshihen, duke i bërë të padobishme edhe nëse rikuperohen.
• Overwriting multiple times – Fshirja me mbishkrim në disa nivele për siguri maksimale.

Cilat standarde ndërkombëtare duhen ndjekur?

Në sektorin e menaxhimit të të dhënave, disa standarde ndërkombëtare përcaktojnë praktikat më të mira për fshirjen e sigurt të informacionit.

Disa nga standardet më të rëndësishme përfshijnë:

• NIST 800-88 – Një nga udhëzimet më të përdorura për eliminimin e sigurt të të dhënave.
• DoD 5220.22-M – Standardi i Departamentit të Mbrojtjes së SHBA për fshirjen e sigurt.
• ISO/IEC 27001 – Standarde për sigurinë e informacionit dhe menaxhimin e të dhënave.
• GDPR – Rregullorja e Bashkimit Evropian për mbrojtjen e të dhënave personale.

Si të zgjidhni metodën e duhur për biznesin tuaj?

Zgjedhja e metodës më të mirë për fshirjen e të dhënave varet nga disa faktorë kryesorë:

• Lloji i të dhënave – A janë të dhëna shumë sensitive apo të zakonshme?
• Përdorimi i ardhshëm i pajisjeve – A do të ripërdoren pajisjet apo do të shkatërrohen?
• Rregulloret që duhet të ndiqni – A jeni subjekt i rregulloreve si GDPR ose NIST?
• Kostoja dhe burimet në dispozicion – A keni akses në pajisje të specializuara për shkatërrim ose degaussing?

Fshirja e të dhënave në mënyrë të sigurt është një hap thelbësor për të mbrojtur informacionin, reputacionin dhe përputhshmërinë ligjore të një biznesi. Metodat si fshirja softuerike, shkatërrimi fizik dhe degaussing ofrojnë opsione të ndryshme, por zgjedhja më e mirë varet nga nevojat specifike të çdo organizate.

Me rritjen e kërcënimeve kibernetike dhe shtrëngimin e rregulloreve globale, është më e rëndësishme se kurrë të sigurohemi që të dhënat janë fshirë në mënyrë të pakthyeshme. Një qasje profesionale dhe ndjekja e standardeve ndërkombëtare do të ndihmojë në eliminimin e rreziqeve dhe në mbrojtjen e informacionit konfidencial.